Zespół: Justyna Grudzińska, Bartosz Maćkiewicz
Studenci: Sebastian Jagła (2018-teraz), Aleksandra Bilińska (2017-2018), Agnieszka Gajewska (2017-2018), Maria Strzelecka (2017-2018).
Deskrypcje nieokreślone, np. „a (certain) student” w języku angielskim czy „jakiś (pewien) student” w języku polskim, są źródłem licznych kontrowersji teoretycznych. Celem projektu jest przeprowadzenie serii eksperymentów, które pozwolą odpowiedzieć na podstawowe pytania o semantykę deskrypcji nieokreślonych.
Jedna z głównych kontrowersji związana jest z nietypowym zachowaniem zasięgowym deskrypcji nieokreślonych w zdaniach złożonych. Podczas gdy wyrażenia kwantyfikatorowe (takie jak „every student” w języku angielskim bądź „każdy student” w języku polskim) respektują tzw. ograniczenia wysepkowe w postaci zdań podrzędnych (np. zdań względnych czy poprzedników okresów warunkowych) i dopuszczają jedynie odczytania lokalne, wielu badaczy twierdzi, że deskrypcje nieokreślone mogą ‘wyskakiwać zasięgiem’ ze zdań podrzędnych, dopuszczając także tzw. odczytania dalekodystansowe. Przykładowo zdanie „Every student read every book that a (certain) professor had recommended” (z deskrypcją nieokreśloną „a (certain) professor” zanurzoną w zdaniu względnym) dopuszcza – podług wielu autorów – zarówno standardowe dla wyrażeń kwantyfikatorowych wąskie (lokalne) odczytanie („every student” > „every book” > „a (certain) professor”), jak i nietypowe odczytania dalekodystansowe – szerokie („a (certain) professor” > „every student” > „every book”) oraz pośrednie („every student” > „a (certain) professor” > „every book”).
Ionin (2010) przeprowadziła serię eksperymentów, które sprawdzały dostępność odczytań dalekodystansowych dla deskrypcji nieokreślonych w języku angielskim. W przypadku deskrypcji z rodzajnikiem „a” najbardziej dostępne okazało się odczytanie wąskie (średnia akceptacja była bliska 90%), a w przypadku deskrypcji z „a certain” najbardziej preferowane jest odczytanie szerokie (średnia akceptacja bliska 90%); z kolei średnia akceptacja dla odczytań pośrednich nie przekroczyła w żadnym przypadku 50% (Ionin, 2010, The scope of indefinites: an experimental investigation).
Pierwsza część naszego projektu jest replikacją w języku polskim badania przeprowadzonego przez Ionin. Język polski, w odróżnieniu od angielskiego, jest językiem bezrodzajnikowym. W naszych eksperymentach używamy jako odpowiednika rodzajnika „a” zaimków nieokreślonych „jakiś’’ oraz „któryś’’, a jako odpowiednika „a certain” zaimka „pewien”. Celem pierwszej części projektu jest sprawdzenie, czy odczytania dalekodystansowe są dostępne dla deskrypcji nieokreślonych w języku polskim. Druga część projektu dotyczy odczytań pośrednich – skąd się biorą i jakie czynniki mogą wpływać na wzrost akceptacji dla takich odczytań w językach angielskim i polskim. W trzeciej teoretycznej części projektu zaproponujemy eksperymentalnie adekwatną semantykę dla deskrypcji nieokreślonych, uwzględniającą języki rodzajnikowe i bezrodzajnikowe.